Poradnik ma na celu przybliżenie opcji treningu rzeszy zbłąkanych owieczek... to znaczy managerów. Z autopsji wiem, że jest to temat najbardziej nurtujący większość graczy, więc tym bardziej zapraszam do lektury i życzę przyjemnego szkolenia nie tylko swoich gwiazdeczek, ale i młodych, jeszcze nieoszlifowanych „diamentów”...

Kto by pomyślał, że w ciągu dwóch odsłon CM okno treningu poddane zostanie aż takiej metamorfozie. W porównaniu do CM 3 zmieniło się praktycznie wszystko. Dlatego trening jest obecnie największym problemem dla CeeManiaków. Jaki reżim ustawić? Co dają poszczególne ćwiczenia? Jakich trenerów wybierać? A co z bazą treningową i szkółką młodzieżową? Na te wszystkie pytania odpowie poniższy poradnik. Owocnej lektury!


ĆWICZENIA TRENINGOWE
W CM 03/04 mamy do czynienia z dwudziestoma czterema ćwiczeniami treningowymi.


5 na 5 (duże boisko) - mała gierka treningowa, z udziałem dwóch drużyn, po pięć zawodników w każdej. Rozgrywka toczy się na dużym boisku. Rozwija przede wszystkim współczynniki mentalne (Współpraca, Pracowitość, Kreatywność, Gra bez piłki), ale również techniczne (Podania, Technika). Oprócz tego w tym ćwiczeniu można wytrenować Wytrzymałość i Szybkość.

5 na 5 (małe boisko) - zasady takie same, jak przy poprzednim ćwiczeniu, tylko że tu gra toczy się na małym boisku. Trenuje się w ten sposób rozegranie piłki na małej przestrzeni. Rozwija wszystkie współczynniki, zwłaszcza fizyczne i techniczne.


Biegi przełajowe - zawodnicy biegają po lesie, górach i wszędzie tam, gdzie teren jest trudny i bieganie sprawia kłopot. Dystans takiego biegu wynosi od 1000 do około 5000 m. Dobre w treningu wytrzymałościowym.

Dośrodkowania. Piłkarze wykonują długie podania ze skrzydła w pole karne tak, aby napastnicy mogli udanie wykończyć akcję. Chodzi przede wszystkim o celność. Rozwija współczynnik Dośrodkowania i Podania.


Gra treningowa - czyli to, co tygryski lubią najbardziej. :) Wybiera się dwie drużyny, po jedenastu zawodników i gra się na pełnowymiarowym boisku przez określony czas. Bardzo przydatne ćwiczenie przed meczem (trzeba je ustawiać w czwartek albo w piątek).

Gra w dziada - określona liczba zawodników ustawiona w kwadracie rozgrywa między sobą piłkę tak, aby będący w środku piłkarz nie mógł jej przejąć. Wzrastają: Podania, Technika, Współpraca, Waleczność, Zwinność, Przyspieszenie, Szybkość, Determinacja.

Gra w przewadze (atak) - rozgrywanie akcji ofensywnych. Symulacja częstej sytuacji podczas meczu: atakujących jest więcej niż obrońców i defensorzy muszą poradzić sobie z nadciągającym niebezpieczeństwem ze strony przeciwnika. Wzrastają umiejętności defensywne (Wślizgi, Ustawianie się, Krycie, Gra głową).

Gra w przewadze (obrona) - ta sama sytuacja, tylko że przewagę liczebną mają obrońcy. Tym razem poprawiają się współczynniki ofensywne (Wykańczanie akcji, Strzały z dystansu, Gra bez piłki).

Przebieżki - ćwiczenie, które często mamy okazję oglądać w telewizji, kiedy pokazuje się trening drużyny przed meczem. Zawodnicy biegają dla rozgrzewki truchcikiem, kilka okrążeń dookoła boiska w zwartej grupce. Nieznaczny wzrost atrybutów fizycznych.


Rzuty karne - bramkarz, strzelec - no i piłka ustawiona jedenaście metrów od bramki. Wzrasta rzecz jasna współczynnik Rzuty karne.

Stałe fragmenty (defensywne) - zawodnicy uczą się, co zrobić kiedy przeciwnik wykonuje rzut rożny lub rzut wolny. Ustawianie
muru, zachowanie w polu karnym – to wszystko jest niezbędnym elementem piłkarskiego rzemiosła – a ten trening w tym pomaga.

Stałe fragmenty (ofensywne) - tym razem trenuje się uderzenia z rzutów wolnych i dośrodkowania z rogów. Ustawia się kilka manekinów jako przeszkody i próbuje pokonać bramkarza. Wzrasta współczynnik Stałe fragmenty.

Technika - przy tym ćwiczeniu poprawia się swoje panowanie nad piłką, odegrania, przyjęcia (udem, klatką piersiową, wewnętrzną częścią stopy). Wzrasta oczywiście atrybut Technika oraz Drybling.

Trening siłowy - wizyta na siłowni. Szczególnie ważne dla obrońców i defensywnych pomocników, którzy podczas meczu muszą walczyć bark w bark i nie pozwolić na wirtuozerskie popisy pomocników i napastników przeciwnika. Poprawia się Siła.

Trening taktyczny - znany obrazek: menedżer staje przy tablicy i rozrysowuje schemat taktyczny. Innym razem puszcza na wideo ostatni mecz. W późniejszym czasie stosuje się to w praktyce podczas gry treningowej. Ćwiczenie szczególnie ważne dla pomocników i młodych, rozwijających się juniorów.

Gra głową - piłkarze rozwijają swoją skoczność i uderzenia głową. Trener rzuca piłkę z boku lub z naprzeciwka i zawodnik jest zobowiązany uderzyć ją tak, aby ta była trudna do obrony. Ważne zarówno dla napastników, jak i obrońców, którzy muszą sobie poradzić w polu karnym przy górnych piłkach.

Strzały - obowiązkowe ćwiczenie dla napastników. Uderzają z każdej pozycji, z każdego miejsca na wszystkie sposoby. Wzrasta umiejętność Strzałów z dystansu.

Walka o piłkę - szczególnie ważne dla pomocników i obrońców. Zawodnik lata za piłką z uporem maniaka i ma za zadanie ją odebrać (oczywiście bez faulu). Wzrastają: Wślizgi, Waleczność. Jeśli w taktyce stosujemy Pressing, wręcz powinniśmy skorzystać z tego ćwiczenia.

Zwinność - nagła zmiana kierunku w pełnym biegu bardzo dobrze wpływa na rozwój zwinności. Przydatne dla napastników.

Chwytanie - podstawowy atrybut bramkarski. Od niego zależy, czy goalkeeper dobrze złapie i utrzyma piłkę w rękach po silnym strzale.

Obrona strzałów - zawodnicy z pola bombardują kolejno bramkę, a jej strażnik ma za zadanie obronić jak najwięcej strzałów.

Wyprowadzanie akcji - w tym ćwiczeniu zawierają się takie współczynniki jak Wyrzuty i Wykopy.

Zwinność (BR) - bramkarz trenuje wyjścia do piłki, sytuacje jeden na jednego.

Wszystkie powyższe ćwiczenia, które zaoferowano nam w opcji szkoleniowej, trzeba należycie wykorzystać. Jak? Czytajcie dalej!


REŻIM TRENINGOWY
Poniżej widzicie domyślny reżim treningowy w CM 03/04 dla pierwszej drużyny. Zaoferowano nam jeszcze gotowe schematy dla rezerw, bramkarzy i dla okresu przygotowawczego. Niestety nie są one zachwycające i musimy poradzić sobie sami.
Dla przypomnienia dodam, że wykres, który jako pierwszy rzuca się w oczy, ilustruje stopień natężenia treningu.


Jeśli większość słupków będzie w górze, gracze mogą już po pierwszym tygodniu poczuć duże zmęczenie. Reżimy o dużej intensywności proponuję stosować między sezonami, w celu poprawienia kondycji zawodników. Na tydzień przed rozpoczęciem rozgrywek dajmy piłkarzom wolne (aby mogli ochłonąć). Można być pewnym, że nie będą słaniać się na nogach po męczącym okresie przygotowawczym.

Bramkarze
Na początek kilka słów o reżimie dla bramkarzy. Ten oczywiście musi być bogaty w ćwiczenia rozwijające najważniejsze umiejętności: Chwytanie, Refleks i Grę w powietrzu. Przygotowałem przykładowy, skuteczny rozkład.
W kolejności: rano, przedpołudnie, popołudnie.

• Poniedziałek: Chwytanie, Obrona strzałów, Zwinność (BR).
  
• Wtorek: Wyprowadzanie akcji, Obrona strzałów,
  Chwytanie.
  
• Środa: Chwytanie, Zwinność (BR), Obrona strzałów.
  
• Czwartek: Zwinność (BR), Obrona strzałów, Zwinność (BR).
  
• Piątek: Wyprowadzanie akcji, Obrona strzałów, Wyprowadzanie akcji.
  
• Sobota i Niedziela: Odpoczynek cały dzień.

Inne przydatne ćwiczenia: 5 x 5 (małe boisko) – rozwija refleks, Trening siłowy, Gra w przewadze (obrona).
Do treningu bramkarzy radzę przydzielać coachów z wysokim współczynnikiem „Trening bramkarski”.

Pierwszy zespół
Jako przeciwnik stosowania podziału na grupki poprzez pozycje, stosuję osobne reżimy dla pierwszego zespołu i juniorów. Oto stosowany przeze mnie rozkład dla pierwszej kadry.

• Poniedziałek: Trening taktyczny, Strzały, Dośrodkowania.
  
• Wtorek: Stałe fragmenty (def.), Gra w przewadze (obrona), Odpoczynek.
  
• Środa: Gra treningowa, Trening siłowy, Odpoczynek.
  
• Czwartek: Gra w przewadze (atak), Walka o piłkę, Stałe fragmenty (of.).
  
• Piątek: Przebieżki, Trening taktyczny, 5 na 5 (duże boisko).
  
• Sobota: Odpoczynek cały dzień.
  
• Niedziela: Odpoczynek, Odpoczynek, Gra głową.

Rezerwy.
Dla drugiego zespołu proponuję zastosować domyślny zestaw ćwiczeń dla pierwszej kadry. Nie można zostawić tych zawodników bez treningu, ale raczej nie skupiajmy się na wymyślaniu jakiegoś cudnego treningu – chyba, że mamy taką zachciankę...

Juniorzy.
Trening juniorów, czyli graczy poniżej dwudziestego roku życia, powinien być dla nas priorytetem. Musi być on przede wszystkim bogaty w ćwiczenia rozwijające walory fizyczne – Skoczność, Zwinność, Siła, etc.

• Poniedziałek: Cały dzień biegi przełajowe.
  
• Wtorek: Odpoczynek, Trening siłowy, Przebieżki.
  
• Środa: Cały dzień odpoczynek.
  
• Czwartek: 5 na 5 (duże boisko), Odpoczynek, Gra treningowa.
  
• Piątek: Gra w dziada, Gra w dziada, Trening taktyczny.
  
• Sobota: Cały dzień przebieżki.
  
• Niedziela: Trening taktyczny, Gra w przewadze (obrona), Gra w przewadze (atak).

Jak widać, młodzież zasuwa cały tydzień (z przerwą w środę). Nie bójcie się, że Wasi młodzi zawodnicy będą zbyt przemęczeni – wyjdzie im to tylko na zdrowie. Kiedy już naprawdę nie będą wyrabiać na podanym przeze mnie reżimie, w sobotę i niedzielę zaaplikujcie im trening taktyczny przez cały dzień.
Do treningu juniorów należy przydzielać zdeterminowanych trenerów posiadających wysoki współczynnik Praca z juniorami oraz Poziom dyscypliny. Oprócz tego bardzo ważna umiejętność dobrego trenera to Trening zawodników z pola.

Tyle o reżimach, czas zająć się innymi, równie ważnymi aspektami treningu.


OKRES PRZYGOTOWAWCZY
Okres przygotowawczy to nic innego, jak czas na odpowiednie przygotowanie drużyny do nowego sezonu lub rundy (tak jest m.in. w Polsce). Jego długość zależy oczywiście od terminu rozpoczęcia rozgrywek w danym kraju.
W Anglii sezon kończy się w połowie maja, a zaczyna się w połowie sierpnia. Mamy więc prawie trzy miesiące przerwy od piłki. Dlatego już na początku lipca musimy rozpocząć przygotowania do nowego sezonu. Jeśli w czerwcu / lipcu rozgrywane są Mistrzostwa Świata i Europy, możemy na ten czas dać urlop, albo lżejszy reżim (czyli o niskim obciążeniu fizycznym). I tak jasne jest, że gracze po powrocie będą zmęczeni. Nie należy się tym jednak zrażać.
Specjalny reżim przygotowawczy możemy więc wprowadzić w życie na początku lipca. W tym czasie dobrze byłoby rozegrać dużą ilość spotkań towarzyskich z możliwie jak najlepszymi przeciwnikami. W tygodniu radzę rozegrać co najwyżej trzy spotkania sparingowe (np. środa - piątek - niedziela), z tym że musimy sobie dobrze „przydzielać” przeciwników. W środę gramy ze średniakiem, w piątek z drużyną rezerw, a w niedzielę z mocnym przeciwnikiem. Można też wyjeżdżać za granicę na np. trzy tygodnie i tam rozegrać kilka spotkań (
szczególnie polecam Turcję, Jugosławię, Belgię). Po powrocie dajemy pięć dni odpoczynku i organizujemy u siebie trzy spotkania z równymi sobie przeciwnikami (np. gdy kierujesz Manchesterem United – wybierasz Bayern, kierujesz Evertonem – West Ham, Wisłą – Bordeaux, etc.). Chodzi w tym przede wszystkim o to, aby sprawdzić ostateczną formę przed sezonem, jak również o zarobienie trochę pieniędzy ze sprzedaży biletów.
Kiedy już do rozpoczęcia sezony pozostaje tydzień, dajemy piłkarzom urlop. Muszą przecież ochłonąć po męczącym okresie przygotowań, dojść do optymalnej świeżości, a co najważniejsze, uzyskać Kondycję = 100 %.



BAZA TRENINGOWA
Baza treningowa jest niekiedy równie ważna, jak sam reżim. Kiedy posiadamy dobre zaplecze, zawodnicy będą posiadać lepsze warunki do rozwijania swoich umiejętności. Bogato wyposażona siłownia, baseny, boiska treningowe – to wszystko składa się na dobry ośrodek treningowy. Jeżeli więc posiadamy tragiczną bazę, należy jak najszybciej rozejrzeć się za zorganizowaniem lepszej.


Jak widać na rysunku powyżej, klub Parma nie ma z tym dużych problemów. Zdarzają się jednak (i to dość często) przypadki, że klub posiada „Tragiczną” bazę (posiadają ją kluby z niższych lig, ale również angielska Chelsea). Wtedy koniecznie trzeba zgłosić się do zarządu o rozbudowę. Czyńcie to również wtedy, kiedy uważacie, że Wasze obiekty szkoleniowe są niewystarczające („Potrzebuje poważnych inwestycji”, „Dobra baza treningowa”). Jak to zrobić?
W tym celu udajemy się do rozwijanego menu menedżera, wybieramy „Zaufanie (klub)”, następnie w prawym dolnym rogu rozwijamy „Złóż prośbę do zarządu” i klikamy opcję „Rozbudowa bazy treningowej”.


Odpowiedź otrzymujemy natychmiast. Ta może być różna, jest to zależne od kilku czynników. Odmówią jeśli nie masz zbytniego doświadczenia w klubie, skarbiec świeci pustkami, albo po prostu baza nie wymaga już rozbudowy. Na twierdzącą odpowiedź możesz liczyć, jeżeli klub za Twoich rządów odnosi sukcesy, ma pieniądze, etc.



Czasami jednak mogą Cię poinformować, że jeszcze przed Twoim apelem rozpoczęli rozbudowę bazy. Cóż, wtedy pozostaje tylko czekać...
Co zrobić, jeśli dostaniemy odmowną odpowiedź? Wyjścia są trzy: zarabiać pieniądze i odnosić sukcesy, dać ultimatum (albo będzie baza, albo odchodzę), lub ponownie poprosić o rozbudowę. To ostatnie jest jednak mało skuteczne, gdyż zarząd stwierdzi, że...


...i wtedy Twoje notowania u nich znacznie maleją.


SZKOLENIE JUNIORÓW
Żywot każdego juniora (czyli zawodnika, który nie ukończył jeszcze 19 lat) w klubie rozpoczyna się od momentu, kiedy trenerzy uznają, że warto dodać go do zespołu. W dużych klubach są to gracze z dużym potencjałem, którzy są udanymi „produktami” naszej szkółki (czyli bazy treningowej, o której piszę wyżej). Warto więc zainwestować w obiekty umożliwiające osiągnięcie wysokiej dyspozycji takiemu juniorowi.
Przed każdym sezonem dostajemy wiadomość, że do zespołu U-19 (U 20, U 18, etc.) właśnie dołączył utalentowany młodzian. Kiedy już decydujemy, że warto zatrzymać go na dłużej, należy zaaplikować mu dobry trening.


Powyżej widzicie ciekawy „fotomontaż”. Pokazuje, jakie efekty powinien przynosić trening juniora. Darren Gibson, jak i reszta jego młodych kolegów, otrzymał dawkę ostrego i wyczerpującego
treningu fizycznego (co widać na screenie z wykresem). Kolorem niebieskim zaznaczyłem umiejętności, nad którymi powinniście się szczególnie skupić. Pamiętajcie, aby rozkład był urozmaicony i każdy (ewentualnie co drugi) dzień kończył się gierką, czyli rozgrywką 5 na 5 albo grą treningową. Poza tym pamiętajcie o przebieżkach, biegu przełajowym, treningu siłowym i, równie ważnym, treningu taktycznym. Przykładowy rozkład umieściłem w rozdziale „Reżim treningowy”.
Przy szkoleniu juniorów nie wystarczy jednak tylko inwestować w trening, ale mieć również dużą dozę szczęścia. Przecież 17-letni Wayne Rooney nie wytrenował się na tak świetnego zawodnika dzięki zaledwie „Zadowalającej” szkółce Evertonu...


TRENERZY
Trenerzy to bardzo ważni ludzie w klubie i trzeba żyć z nimi w zgodzie. To od nich zależy, czy wymyślony przez mas cudny reżim faktycznie będzie przynosił efekty.
Dobry klub posiada około 6-10 coachów. Im więcej zawodników w drużynie, tym kadra szkoleniowa powinna być liczniejsza. W słabszych klubach (m.in. z Conference) powinno być około trzech trenerów, a w polskiej lidze nie mniej jak pięciu.
Dobry trener powinien mieć wszystkie współczynniki jak najwyższe. Począwszy od najważniejszych: trening zawodników z pola i trening bramkarski, na ocenie potencjału zawodnika kończąc. Poniżej zamieszczam opis poszczególnych atrybutów trenerskich.

Trening zawodników z pola - chodzi tutaj o ogólną umiejętność treningu wszystkich zawodników, z wyjątkiem bramkarzy. Jeśli ten współczynnik jest wysoki u Twojego trenera, to znaczy, że nieobce są mu metody treningu obrońców, napastników i pomocników.

Trening bramkarski - umiejętność szkolenia goalkeeperów. Jeśli trener ma wysoki współczynnik „Trening zawodników z pola” i „Trening bramkarski” to znaczy, że z pewnością będzie ostoją naszego klubu i zawodnicy z ufnością oraz zaangażowaniem będą szkolić się pod jego okiem.

Wiedza taktyczna - szczególnie ważne przy treningu pomocników i juniorów. Coach potrafi jasno przedstawić wszystkie aspekty wymyślonej przez menedżera taktyki, umiejętnie rozrysowuje na tablicy proponowane ustawienie, analizuje kasety z nagraniami ostatniego meczu.


Sven Goran Eriksson jest świetny w treningu zawodników z pola, posiada nieograniczoną wiedzę taktyczną, dobrze pracuje z juniorami i trafnie określa potencjał zawodnika.

Kierowanie zespołem - bardzo ważna umiejętność dla asystenta, który musi nie tylko kierować drużyny rezerw i juniorów, ale również w razie potrzeby pierwszy zespół. Musi wystawić dobry skład i przeprowadzać skuteczne zmiany podczas meczu.

Praca z juniorami - tutaj chyba nic nie trzeba tłumaczyć. Trener szybko nawiązuje kontakt z młodymi zawodnikami, świetnie radzi sobie z przeznaczonym dla nich reżimem, potrafi również sprawić, że juniorzy chętnie będą rozwijali swój talent. Ważne dla fizjoterapeutów.

Determinacja - stopień ambicji trenera i jego zaangażowania w drodze do wyznaczonego celu. Ważne dla scoutów.

Motywowanie - kolejny atrybut mentalny. Szkoleniowiec motywuje zawodników do bardziej wytężonej i skuteczniejszej pracy.

Poziom dyscypliny - istotny atrybut dla fizjoterapeutów i trenerów zajmujących się juniorami. Chodzi tu przede wszystkim o przestrzeganie wyznaczonego przez Ciebie reżimu (czuwają, czy gracz się nie obija).


Jose Antonio Camacho za to nie ma wysokich atrybutów trenerskich, nie jest taktycznym specjalistą, ale posiada bardzo wysokie współczynniki mentalne (Poziom dyscypliny, Motywowanie, Determinacja).

Zdolność do adaptacji - zdolność do przystosowywania się w nowych warunkach pracy. Zwracaj uwagę na ten współczynnik, gdy ściągasz trenera z
zagranicy.

Ocena potencjału zawodnika - pierwszy arcyważny atrybut dla scoutów. Łowca talentów musi przewidzieć i ocenić, jaka będzie przyszłość zawodnika. Określa to w raporcie, który przychodzi do Ciebie z obserwacji (np. „Ten zawodnik ma przed sobą świetlaną przyszłość”). Jest to również ważna umiejętność dla trenerów, którzy nie raz, nie dwa będą musieli składać Ci sprawozdania z obserwacji na treningach.

Ocena umiejętności zawodnika - to samo co wyżej, z tym że scout musi dobrze ocenić aktualną dyspozycję piłkarza (czy nadaje się do gry w Twoim klubie, czy też wprost przeciwnie).

Chociaż mało osób zwraca na to uwagę, z prawej strony istnieje jeszcze sekcja „Taktyka”. Umieszczone tutaj dane informują o upodobaniach taktycznych trenera (scouta, fizjoterapeuty).
Trenerów musisz odpowiednio przydzielać do reżimów i grupek, które stworzyłeś.

• Juniorzy – wysoki atrybut Poziom dyscypliny, Praca z juniorami, Motywowanie, Wiedza taktyczna, Ocena potencjału zawodnika (kolejność nieprzypadkowa).
  
• Bramkarze – Trening bramkarski, Poziom dyscypliny.
  
• Obrońcy – Trening zawodników z pola. W sekcji „Taktyka”: nastawienie ostrożne, ustawienie: z czterema lub pięcioma obrońcami.
  
• Pomocnicy – Trening zawodników z pola, Trening taktyczny, Motywowanie.
  
• Napastnicy – Trening zawodników z pola, Motywowanie, Poziom dyscypliny. W sekcji „Taktyka”: nastawienie ryzykanckie, ustawienie z dwoma, trzema lub czterema napastnikami.

Podałem najważniejsze rzeczy, na które powinno się zwracać uwagę. Przecież jasnym jest, że żaden trener nie jest idealny i będzie odpowiadał wszystkim wymaganiom...

Jak ściągać trenerów? W celu znalezienia odpowiednich szkoleniowców radzę udać się do okna „Wyszukiwanie”, do zakładki trenerzy. Swoje wymagania określamy w filtrach. Radzę oferować kontrakty dobrym trenerom ze słabszych klubów niż Twój (na przykład z niższej ligi). Kierując Liverpoolem ściągnąłem kilku naprawdę solidnych trenerów z klubów takich jak Blackburn, Tottenham czy Derby. Z coachami takich zespołów jak Manchester United czy Arsenal, gdzie są najlepsi fachowcy na Wyspach, w ogóle nie rozmawiałem. Wiedziałem, że i tak nie przystaną na moje warunki, a zarząd nie da mi odpowiedniej kwoty pieniędzy. Oszczędziłem tym samym czasu i nerwów...


ZAKOŃCZENIE
Pomału zbliżamy się do szczęśliwego, mam nadzieję, końca Życzę przyjemnego szkolenia i wielu sukcesów, gdzie piłkarze świętują sukces razem z kadra szkoleniową... Powodzenia!